Not: Okumak üzere olduğunuz yazı 20 Ekim 2021 tarihinde mises.org’da yayınlanan "GDP Tells Us Little about the Health of an Economy" başlıklı makaleden çevrilmiştir.
Hükümet ve ana akım medyanın en sevdiği ekonomik istatistik gayri safi yurtiçi hasıladır (GSYİH). GSYİH artarsa, ekonomi iyi gidiyor. GSYİH küçülürse, ekonomi kötü gidiyor ya da kötü gittiği varsayılıyor. Buraya kadar her şey çok basit görünüyor. Ama GSYİH bize böyle bir şey söylemiyor. GSYİH arttığında ekonomi kötü gidiyor olabilir. Aynı şekilde, GSYİH kötü giderken ekonomi iyi gidiyor olabilir. Peki bu nasıl olabilir?
GSYİH'yı oluşturan resmi istatistiki bileşenler oldukça karmaşık olsa da, büyük resim GSYİH'nın ağırlıklı olarak tüketici harcamalarını ölçmesidir. GSYİH'nın birçok bileşeninin ayrıntılı bir açıklaması için bkz. Mark Brandly’den “Calculating GDP Correctly”). Ancak tüketici harcamaları paranın tek kullanımı değildir ve en önemlisi de olmayabilir.
Bu nedenle, sağlam bir para ortamında bile, insanlar paralarının elde tuttukları kısmını veya tasarruf/yatırım’a ayırdıkları kısmını artırmaya karar verirse GSYİH'nın düşmesi mümkündür. Bu durumda fiyatlar düşecektir. İnsanlar şimdi daha az harcamaya ve daha fazla tasarruf etmeye karar verirse, kaynaklar tüketim kalemlerinden üretim mallarına akarken üretim yapısı biraz değişecektir. Daha az Big Mac ve/veya Frappuccino ve daha fazla bakır madeni ve/veya fabrika olduğunu düşünün. GSYİH takipçileri, ekonominin küçüldüğü ve insanların daha az zengin olduğu sonucuna varacak, ancak insanların kendileri buna inanmayacak. Tutumluluklarının meyvelerinin artan tasarruf hesaplarında ve yatırım portföylerinde belirgin olduğu sonucuna varacaklar. Avusturya ekolü ekonomistler, insanların zaman tercihinin düştüğünü, yani uzun vadede daha fazla mal arzu ettiklerini ve gelecekte mevcut tatminlerinin daha fazlası için ve/veya farklı tatminler elde etmek için mevcut tatminleri feda etmeye istekli olduklarını söyleyeceklerdir.
Yükselen Bir GSYİH Sorun Demek Olabilir (Ama Gerçekten Emin Olamayız)
Artan bir GSYİH'nın belirli anlamları şöyle sıralanabilir:
Yüksek miktarda para basmanın bir sonucu olarak saf yükselen fiyatlar. Unutmayın, GSYİH tüketici harcamalarını ölçer. Halk aynı malları aynı miktarlarda satın alırsa ancak fiyat daha yüksekse, o zaman yükselen GSYİH, artan zenginlik veya refahı temsil etmez. Fiyatlar, halkın harcama gücünden daha hızlı yükselirse, daha az malın çok daha yüksek fiyatlarla satılması mümkündür. Bu durumda halkın durumu aslında daha kötüdür, ancak GSYİH aksini gösterecektir.
Sermaye Tüketimi. Kamu, harcamalarını artırmak için tasarruflarını azaltır ve/veya borcunu artırırsa, tüketici kaynaklarındaki artışın kaynağı üretken kaynakların tasfiyesidir. Başka bir deyişle, kamu, sermaye tabanını bir dereceye kadar tasfiye ediyor, bu da gelecekte daha düşük bir yaşam standardı anlamına geliyor.
Halkın para tutma isteğinde azalma. Bu listedeki en tehlikeli semptomdur, çünkü para biriminin kendisinin daha az değerli olduğu ve insanların para birimini gerçek mallar için terk ettiği anlamına gelir. Halkın zihnindeki bu eşik bir kez aşıldığında, para birimi ölüme mahkûm olur. Tek kurtuluş, para birimini altın veya gümüş gibi enflasyonist olmayan başka bir para birimine bağlamak olacaktır. Bununla birlikte, halk, para otoritelerinin böyle bir hareketin sonuçlarını kabul edeceğinden haklı olarak şüphe duyacaktır, yani, yalnızca harcamaları artıramama değil, aynı zamanda harcamaları mevcut düzeyde tutamama durumu, bu da muhtemelen borcun temerrüde düşmesine, Sosyal Güvenlik gibi popüler sosyal programlarında büyük harcama kesintilerine gidilmesine ve Amerika'nın küresel askeri imparatorluğunun bir geri adım atmasına yol açacaktır.
İnsanlar Ne Zaman Daha İyi Bir Konumda Olacaklarını Biliyor
GSYİH bir ekonominin sağlığının güvenilmez bir göstergesi olduğuna göre, hangi ölçüye güvenilebilir? Bu soruya şüphesiz birçoklarını hayal kırıklığına uğratacak tek bir cevap var, o da en iyi ölçüleri insanların kendilerinin bileceğidir. Tabii, elektrik üretimi, otomobiller, buzdolapları ve klima üniteleri gibi ev aletleri gibi gerçek mal ve hizmet birimlerini ölçebiliriz. Ancak, gerçek mallardaki genel bir artışın bile, ortalama bir Amerikalıyı daha iyi veya daha kötü durumda bırakmadan nüfustaki bir artışla dengelenebileceğini unutmayın. Ayrıca, artan üretim, güneş panelleri, yel değirmenleri, kimsenin binmediği yüksek hızlı trenler ve diğer tamamen siyasi amaçlı harcamalar gibi halkın gerçekten istemediği alanlarda olabilir. Halkın belirli malları gerçekten istemediğinin kolay bir göstergesi, hükümetin bize vergi teşvikleri, indirimler ve sübvansiyonlarla rüşvet vermesi gerektiğidir. Çok az kişinin arzuladığı, hepimizin kullanması gereken bir ürünün poster çocuğu (belirli bir kaliteyi, nedeni vb. özetleyen veya temsil eden bir kişi veya şey.) etanoldür. Bir mala ilgi eksikliğinin bir başka göstergesi de, bazı işletmelerin belirli ürünleri satın alması gerektiğidir. Örneğin, eyaletlerin çoğunda, elektrik dağıtımcılarının evdeki güneş enerjisi panelleri aracılığıyla ara sıra kendilerine akan elektriği telafi etmesi gerekir.
Sonuç
Sonuç olarak, tabiri caizse, GSYİH bize ekonominin durumu hakkında pek bir şey söylemiyor. Ayrıca, kişisel mutluluğumuz yalnızca tükettiğimiz ekonomik malların miktarı veya finansal portföylerimizin piyasa değeri ile ölçülemez. Kuşkusuz çoğumuz daha uzun saatler çalışarak, ikinci bir iş alarak vb. tüketimimizi ve kişisel finansmanımızı artırabiliriz. Ancak Avusturya ekolü ekonomistler bize boş zamanın da iyi olduğunu hatırlatıyorlar. Boş zamanın daha fazla para kazanmaya tercih edildiği bir nokta geliyor. Her şeyden önce sürekli olarak daha fazla zenginlik için çabalayan bir "ekonomik adam" kavramı bir efsaneden ibarettir. Aile ve arkadaşlarla çevrili mutlu bir ev hayatının değeri açıkçası paha biçilemez. Yakın zamanda boşanmak üzere olduğunu açıklayan tanınmış bir yazılım milyarderinin bu makaleyi okuyan pek çok kişi kadar hoşnut olmadığını söyleyebilirim.