İnsanlar genellikle her seçim sonrası seçmen karakterlerini kendi kafasında analiz etmeye çalışır. Genel kanı şudur ki daha zengin, dil bilen, elit, özgürlükçü kısım 2018 seçimlerinde Muharrem İnce’ye oy vermiştir. Ancak, bu konuda herhangi bir rapor şeklinde araştırma yapılmamıştır ve yapılanlar da il bazlı endeksler gibi objektif temellere dayanmadığından genel olarak sağlıksız kabul edilmektedir. Bugün magellanique’in ilk raporunda ise yurtdışındaki seçmenlerin karakter analizini yapmak amacıyla göç ettikleri, bulundukları ülkelerin çeşitli endekslerdeki (Kişi başına düşen milli gelir, İnsani gelişmişlik endeksi, Demokrasi endeksi, Özgürlük endeksi, Cinsiyet eşitsizliği endeksi, Eğitim endeksi ve son olarak Ekonomik özgürlük endeksi) durumlarını analiz ederek ve oy verilen ülkelerin ortalamalarına bakılarak sonuçları derledik ve rapor olarak sunduk. Keyifli okumalar diliyoruz.
Yapılan rapor ve araştırma ağırlıklı oy oranlarına göre değil, ülkeleri kazanan kişiye göre yapılmıştır.
Seçmenlerin Ülke Bazında Oy Verdiği Adaylar
(Erdoğan’a oy veren ülkeler sarı, İnce’ye oy veren ülkeler kırmızı, Demirtaş’a oy veren ülkeler mor olarak gösterilmiştir.) [1]
Kişi Başına Düşen Milli Gelir
Öncelikle oy verilen ülkelere baktığımızda, insanların ilk aklına gelen şey olan bu seçmen kitlelerinin ekonomik alanda karşılaştırılması için, her insanın ve bizim de aklımıza gelen bu ülkelerin kişi başı düşen milli gelirlerine bakmaktır. Bu açıdan baktığımızda da haritaya göz attığımızda edineceğimiz izlenim İnce’nin seçmen kitlesinin daha zengin ülkelerde ikamet edeceğidir. Ancak, söz edilen verilerin ortalamalarına baktığımızda, çıkan sonuç çok da olmasa da şaşırtıcıdır. İnce ABD, Kanada ve İngiltere gibi ekonomik süper güçlerden daha fazla oy almış olsa da ortalamasına baktığımız zaman ortaya şu sonuç çıkmaktadır:
Erdoğan’a oy veren ülkelerin ortalaması: $28,892
İnce’ye oy veren ülkelerin ortalaması: $25,431
Demirtaş’a oy veren ülkelerin ortalaması: $21,743
Bu sonuca göre Erdoğan’a oy veren seçmen kitlesinin genel olarak ekonomik açıdan daha üst düzey ülkelerde, ayrıca da daha büyük sosyal devleti olan ülkelerde ikamet ettiği gözlemlenmiştir.
Demirtaş’ın ortalamasını incelediğimiz zaman Irak’ın ortalamayı düşürdüğünü görüyoruz. Bu da onun bu listede sonuncu olmasının temel sebebidir.
Batı Avrupa’da şunu da unutmamak lazım; Batı Avrupa’daki seçmenin genel olarak fabrika işçisi olarak gitmesinden doğan, ülkenin öz vatandaşlarına göre daha düşük gelirli olduğu unutulmamalıdır.
Soğuk Savaş sırasında Doğu bloğuna yakın olan ülkelere baktığımızda da garip bir şekilde İnce’nin daha fazla oy kazandığı gözlemliyoruz.
Liderlerin seçmenlerinin bulunduğu ülkelerin skorlarının ortalamasını ülkelere benzetecek olursak durum şudur:
Erdoğan: Malta
İnce: Kıbrıs Cumhuriyeti
Demirtaş: Portekiz
İnsani Gelişmişlik Endeksi
Gelelim ikinci indikatörümüze, İnsani gelişmişlik endeksi. İnsani gelişmişlik endeksi birçok indikatörden oluşan ortalamadır. Her ne kadar sağlıklı olmadığı konusunda eleştiriler olsa da site olarak bu endeksi bu raporda kullanmaya karar verdik. Sebebi ise ne kadar tartışmalı olsa da bir fikir vermesi amacı ile tercih edilebilir.
Her neyse konuya dönelim, çıkan sonuç çok da şaşırtıcı değil. Ancak ilk iki lider arasındaki fark o kadar da fazla değil
1. İnce’ye oy veren ülkelerin ortalaması: 0.8521
2. Erdoğan’a oy veren ülkelerin ortalaması: 0.8312
3. Demirtaş’a oy veren ülkelerin ortalaması: 0.7965
Demirtaş’ın ortalamasını yine Irak düşürmektedir. Liderlerin seçmenlerinin bulunduğu ülkelerin skorlarının ortalamasını ülkelere benzetecek olursak durum şudur:
İnce: Bahreyn
Erdoğan: Romanya
Demirtaş: Arnavutluk
Demokrasi Endeksi
Üçüncü indikatörümüz ise Demokrasi endeksi. Seçmenlerin kullandığı oyların seçmen kitlesinin demokratlığını göstermesi açısından da bir önemi olduğunu düşünüyoruz. Ayrıca Demokrasi endeksi çeşitli kurumlarca da önemli görülüp kullanılan bir indikatördür. Bundan dolayı da bu raporda kullanmayı tercih ettik. Bu sefer sonuçlar arasında uçurum var:
İnce’ye oy veren ülkelerin ortalaması: 6.316
Erdoğan’a oy veren ülkelerin ortalaması: 5.935
Demirtaş’a oy veren ülkelerin ortalaması: 5.869
Demirtaş, bu indikatörde de Irak’ın azizliğine uğramıştır. Zaten parti seçimlerinde de bu gözetilmektedir. Genel olarak Demirtaş’ın yüksek oy aldığı ülkeler daha demokrattır.
Liderlerin seçmenlerinin bulunduğu ülkelerin skorlarının ortalamasını ülkelere benzetecek olursak durum şudur:
İnce: Endonezya
Erdoğan: El Salvador
Demirtaş: Ukrayna
Özgürlük Endeksi
Freedom House tarafından her sene yayınlanan Özgürlük endeksi, dünyada bu konuda en prestijli endekslerden birisidir. Genel olarak ülkelerin sosyal ve politik özgürlükleri hakkında bilgi verir. Bu endekste de göreceğimiz sonuç aşağıdaki gibi çok şaşırtıcıdır:
Demirtaş’a oy veren ülkelerin ortalaması: 62.5
İnce’ye oy veren ülkelerin ortalaması: 61.6
Erdoğan’a oy veren ülkelerin ortalaması: 60.5
Demirtaş bu listede birinci olmuştur. Ancak bunun sebebi sadece iki ülkenin ortalaması alınması; Japonya’nın “aşırı özgürlükçü” tutumu ve Irak’ın müdahale sonrasındaki özgürlüklerinin görece bir şekilde artmış olmasıdır. Bir nevi Japonya’nın taşıdığı söylenilebilir.
İnce’nin puanını Çin ve Rusya gibi otokrat ülkeler, Erdoğan’ın ise Suudi Arabistan ve Sudan gibi otokrat ülkeler ortalamasını düşürmüştür.
Liderlerin seçmenlerinin bulunduğu ülkelerin skorlarının ortalamasını ülkelere benzetecek olursak durum şudur:
Demirtaş: El Salvador
İnce: Meksika
Erdoğan: Gürcistan
Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi
Çoğu kişi tarafından gereksiz bulunsa da bizim açımızdan gerekli bir endekstir. Bu endeks ile seçmen kitlelerinin daha eşitlikçi ülkeleri tercih edip etmediğini görmekteyiz. Bu indikatörde ise durum çok da şaşırtıcı değildir ve farklar fazladır:
İnce’ye oy veren ülkelerin ortalaması: 0.1861
Erdoğan’a oy veren ülkelerin ortalaması: 0.2113
Demirtaş’a oy veren ülkelerin ortalaması: 0.3355
Bu endekste yine Demirtaş Irak’ın azizliğine uğramıştır. Erdoğan’ı düşüren ülkeler ise tahmin edebileceğiniz gibi Suudi Arabistan ve Sudan gibi ülkelerdir.
Liderlerin seçmenlerinin bulunduğu ülkelerin skorlarının ortalamasını ülkelere benzetecek olursak durum şudur:
İnce: Katar
Erdoğan: Bahreyn
Demirtaş: Gürcistan
(BU ENDEKSDE PUAN DÜŞTÜKÇE EŞİTSİZLİK DE DÜŞMEKTEDİR. Yani puan ne kadar yüksekse, eşitsizlik o kadar fazladır.)
Eğitim Endeksi
Seçmen kitlelerinin eğitimli ülkeleri tercih edip etmediklerini görmemizi sağlayacak olan indikatördür. Çıkan sonuç diğer indikatörlerden pek de farklı değildir:
İnce’ye oy veren ülkelerin ortalaması: 0.776
Erdoğan’a oy veren ülkelerin ortalaması: 0.761
Demirtaş’a oy veren ülkelerin ortalaması: 0.671
Demirtaş, tahmin edebileceğiniz gibi yine Irak’ın azizliğine uğramıştır.
Erdoğan’ı düşüren ülke kalitesi çok çok düşük olan Sudan, İnce’yi düşüren ülke ise Kuveyt’tir.
Ekonomik Özgürlük Endeksi
Bir ekonomi sitesi olarak bizim için ülkeleri kıyaslamak açısından en önemli indikatördür. Ekonomik özgürlükler ile temel hak ve özgürlüklerin orantılı olduğunu, hatta kaynağı olduğuna inanıyoruz. Fraser Institute’ın ekonomik özgürlük endeksi Heritage Foundation’dan daha isabetli olduğunu düşündüğümüzden dolayı onun endeksini kullanmakta karar kıldık:
İnce’ye oy veren ülkelerin ortalaması: 7.33
Erdoğan’a oy veren ülkelerin ortalaması: 7.08
Demirtaş’a oy veren ülkelerin ortalaması: 6.72
Bu skorlar göstermektedir ki ekonomik özgürlüğün daha yüksek olduğu yerlerde genel olarak İnce seçmeninin yoğun olduğunu görmekteyiz.
Liderlerin seçmenlerinin bulunduğu ülkelerin skorlarının ortalamasını ülkelere benzetecek olursak durum şudur:
İnce: Fransa
Erdoğan: Kazakistan
Demirtaş: Güney Afrika
Sonuç ve Yurtdışından Gelen Oyların Önemi
Yurtdışından gelen oy sayılarının Türkiye genelindeki oy sayısına oranı ~3%’dür. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kıyasıya rekabet eden adaylar arasında çok önemli olduğunun kanısındayız. Cumhurbaşkanı adayları, eğer kıyasıya bir rekabette ise yurtdışı oylarının seçimin kaderini değiştirebilecek bir değeri vardır. Üstte de belirttiğimiz gibi Türkiye içinde seçmen profillerinin böyle bir karşılaştırmasını yapamayacağımız için biz de vatandaşların göç ettiği ülkelerin profillerine göre seçmenlerin göç tercihlerini ve dolayısı ile profillerinde neye önem verdiklerini anlamak için yurtdışı oylarını ve göç edilen ülkeleri detaylıca inceledik. Umarız size seçmen profilleri hakkında bir fikir vermişizdir. Sonuç olarak gördüğümüz şey genel kanının çok doğru olmasa da bazı konularda doğru olduğudur.
Yazar: R.S Koçyiğit
Yardımcı Yazar: İ.K. Eker